Κάθε χρόνο τις τελευταίες τρεις δεκαετίες εκατοντάδες χιλιάδες δρομείς αποφασίζουν να συμμετέχουν σε αγώνες δρόμων αντοχής, που επί το κοινόνετρο καλούνται μαραθώνιοι.

Οι περισσότεροι ερασιτέχνες δρομείς, που προσπαθούν να αγωνιστούν στον μαραθώνιο δρόμο, βιώνουν σοβαρή ελάττωση των αποθεμάτων των υδατανθράκων που περιορίζουν την απόδοση, σε ποσοστό που φτάνει το 20%. Λαμβάνοντας υπόψη τη συνολική αποθηκευμένη ενέργεια σε υδατάνθρακες από το μυϊκό γλυκογόνο και γλυκόζη πλάσματος, είναι κατανοητό ότι η φυσιολογική αποθήκευση σε υδατάνθρακες και μόνο, δεν είναι αρκετή για να καλύψει ενεργειακά ένα μαραθώνιο.

Η ανησυχία των δρομέων αντοχής για τις ενέργειακές ανάγκες, επικεντρώνεται σε δύο ερωτήματα: Πόσους υδατάνθρακες χρειάζεται ένας συγκεκριμένος δρομέας για να τρέξει σε μία δεδομένη απόσταση και πως μπορεί κάθε δρομέας να είναι σίγουρος ότι θα αποφύγει την εξάντληση των αποθηκών των υδατανθράκων πριν να ολοκληρώσει τον αγώνα.

Οι παράμετροι που επηρεάζουν την κατανάλωση ενέργειας, συμπεριλαμβάνουν την κατανομή της μυϊκής μάζας, την ηπατική και μυϊκή πυκνότητα γλυκόζης και την δρομική ταχύτητα. Για ένα μαραθωνοδρόμο άντρα 70 κιλών η συνολική ενέργεια που απαιτείται να ολοκληρωθεί η διαδρομή είναι περίπου 2.950 Kcal. (Metabolic Factors Limiting Performance in Marathon Runners

Benjamin I. Rapoport1,2,*)

Όσον αφορά στην αφυδάτωση, τα καλύτερα διαλύματα για υποκατάσταση των απωλειών είναι τα αναψυκτικά με ηλεκτρολύτες και υδατάνθρακες. Αν δεν υπάρχουν προτυποποιημένα διαθέσιμα εναλλακτικά πρέπει να χρησιμοποιηθεί νερό.      Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι το 30% περίπου των αθλητών  που καταλήγει από αιφνίδιο θάνατο,  δεν δύναται να εντοπιστεί από τον ιατρικό έλεγχο της υγείας των αθλητών, ακόμη και όταν αυτός περιλαμβάνει ηλεκτροκαρδιογραφικό έλεγχο. Ως εκ τούτων, αν και είναι ασαφές ακόμα το τοπίο κατά πόσο πρέπει να καταπονούνται σε μεγάλο βαθμό ερασιτέχνες αθλητές, υπάρχει η τάση στην ιατρική κοινότητα να μην συστήνεται η συμμετοχή σε δρόμους μεγάλων αποστάσεων σε άτομα μέσης ηλικίας, ειδικά χωρίς προηγούμενο καρδιολογικό έλεγχο.  καρδιακής πάθησης.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1  Με τροποποίηση από EuropeanSocietyofCardiology

Ιατρικό ιστορικό

Η πλειονότητα των καρδιακών παθήσεων που σχετίζονται με αιφνίδιο καρδιακό θάνατο είναι γενετικά προκαθορισμένες με αυτοσωματικό επικρατούντα ή υπολειπόμενο χαρακτήρα, γεγονός που ενισχύει τη σημασία του κληρονομικού ιστορικού για τον εντοπισμό των αθλητών αυξημένου κινδύνου.

Το οικογενειακό ιστορικόθεωρείται θετικό, όταν κάποιο μέλος της οικογένειας έχει εμφανίσει:

• - καρδιακό επεισόδιο ή
• - αιφνίδιο θάνατο σε νεαρή ηλικία (<55 έτη άνδρας ή < 65 έτη γυναίκα), ή
• - αν υπάρχει ιστορικό:
• - o μυοκαρδιοπάθειας,

- o στεφανιαίας νόσου,

Το ατομικό ιστορικό θεωρείται θετικό όταν

• - ο αθλητής αναφέρει συμπτώματα θωρακικού άλγους ή δυσφορίας κατά την άσκηση,
• - συγκοπτικό επεισόδιο,
• - αίσθημα παλμών,
• - δύσπνοια ή αναπνευστική δυσχέρεια και
• - εύκολη κόπωση μη συμβατή με το επίπεδο της σωματικής προσπάθειας.

Σύμφωνα με το Ελληνικό Ινστιτούτο Καρδιολογίας (ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.) προτείνεται η αποφυγή έντονης άθλησης στους λιγότερο προπονημένους για να αποφευχθούν δυσάρεστα συμβάντα.

Αξιολόγηση αερόβιας ικανότητας

Οι κυρίαρχοι φυσιολογικοί παράγοντες που συνεισφέρουν στην απόδοση στους δρόμους αντοχής είναι η αερόβια ικανότητα, το ενεργειακό κόστος του τρεξίματος και στις γυναίκες επίσης η παχυσαρκία και τα επίπεδα του σιδήρου στο αίμα.

Μέγιστη πρόσληψη Οξυγόνου ή αερόβια ικανότητα: Ο ανώτατος όγκος οξυγόνου που μπορούν να καταναλώσουν τα μυϊκά κύτταρα στη μέγιστη προσπάθεια ελάχιστης διάρκειας τριών (3) λεπτών στη μονάδα του χρόνου, δηλαδή σε ένα λεπτό. Ο προσδιορισμός της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου (VO2max) γίνεται με τη χρησιμοποίηση ενός πρωτοκόλλου, με μία σταδιακά αυξανόμενη ταχύτητα, σε ένα δαπεδοεργόμετρο (τύπος COSMOS). Η VO2max μειώνεται φυσιολογικά με την ηλικία.  Η Αmerican Heart Association (ΑHA) έχει καταρτίσει έναν πίνακα αξιολόγησης της VO2max σε σχέση με την ηλικία (Πίνακας 2).

ΠΙΝΑΚΑΣ 2  Πίνακας αξιολόγησης της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου VO2max για άντρες από το Αmerican Heart Association (ΑHA) (ml O2/kg/min)

Κείμενο: Γεωργία Τσάφου, Μέλος της προπονητικής ομάδας της Sportevent